Hajj SoOud

"Uzbrojona we włócznię, otulona długą suknią, pod którą rysowały się powabnie 
małe jędrne piersi, istota posuwała się leniwym krokiem jak camelopardus, a szatą mu-
skała trawy zdobiące brzegi jeziora, jakby unosiła się nad ziemią. Miała długie i jedwa-
biste jasne włosy, które spływały jej do bioder, i przeczysty rysunek twarzy, jakby wyryty 
w kości słoniowej. I ta leciutko zaróżowiona twarz zwracała się w niemej modlitwie ku 
jezioru. Koło niej jednorożec grzebał co jakiś czas spokojnie kopytem w ziemi i unosił 
raz po raz pysk z małymi nozdrzami, prosząc w ten sposób o pieszczotę."


Imię tych perfum brzmi "mędrzec". Nie ma w języku polskim żeńskiego odpowiednika tego słowa a zapach te personifikuje mi się właśnie w kobietę. Mędrczyni brzmi nieco podejrzanie a wiedźma czyli ta, która wie sugeruje kobietę starą, mądrą doświadczeniem, taką, której czas będzie musiał odpowiedziewć za to i owo. Kobieta- mędrzec z tego pachnidła natomiast jest młoda i świeża, piękna niemal podług klasycznego kanonu. Jej piękno dotknięte jest jednak pewną skazą, to ukryty sekret, nie łudźcie się, że zdradzi nam go od razu.

Mędrzec.

Zapach otwiera się czysto, półtransparentnie, niemal wodnie. Anyż podobny do tego, który wąchałam już w Al-Jana w towarzystwie chrupkiego, jaskrawożółtego imbiru tworzą woń przejrzystą, nieskalaną jak biała maść jednorożca. Po chwili do przyprawowego duetu dołączają ciepłe cytrusy, mandarynka krągła i dojrzała, grubo krojona bergamotowa skórka, owocowa, subtelna słodycz, która powoli rozpływa się w brzoskwiniowej miękkości kwiatu osmantusa. Zapach jest niewinny, dziewiczy, uduchowiony i przestrzenny, bardziej niż pachnidłem zdaje się być sennym widziadłem, ulotnym i trudnym do opisania majakiem, który po wybudzeniu tonie w pamięci pozostawiając za sobą tylko żal i tęsknotę.

Takim właśnie efemerycznym snem wydała się Baudolinowi Hypatia gdy zobaczył ją po raz pierwszy. Wstrzymał oddech i zamarł nie chcą spłoszyć cudownego zjawiska przybyłego, jakby się zdawało,  zupełnie innego świata.

To uroczy olfaktoryczny i literacki obrazek myślę jednak, że gdyby trwał zbyt długo strąciłby i zapach i wątek powieści w banał. Na to nie pozwolić nie mogą biegli w swych sztukach Umberto Eco i Stephan Humbert Lucas.
Do Hajj wsączać się poczyna gęsty, słodki różany akord, gdy czułam go już wyraźnie zdałam sobie sprawę, że był obecny od samego otwarcia, schowany za przyprawowymi nutami, blady, delikatny, kruchy jak nierozwinięty pączek. Teraz powoli nabiera mocy i intensywności, róża czerwienieje powoli jakby nasiąkała płynnym barwnikiem, rozwija się, prostuje płatki, wysładza się miękką miodnością. Zapach staje się ciemniejszy, głębszy, bardziej sensualny i zmysłowy przypominając, że bycie leśną hypatią, spadkobierczynią i kontynuatorką przedwiecznej mądrości i wiedzy, poszukującą sposobu na zbawienie Boga dziewicą nie wyklucza wcale bycia kobietą, wszystkich pragnień i pożądań, cielesnych marzeń jakich doświadczamy w realnej lub wyobrażonej obecności ukochanego mężczyzny. Hajj nasiąka czerwienią powoli, tak jak powoli Hypatia dla Baudolina rezygnuje ze swojej apatii, obojętności w której żyją te hypatie, które nie poznały miłości.

Do królewskiej, drżącej z miłości róży dołączają nuty drzewne. Miękkie drewno różane, mleczny gwaiakowiec, odrobina śmietankowego sandałowca doprawione odrobiną waniliowej żywiczności są dla róży kunsztownymi ramami, zapachowym rusztowaniem dzięki któremu nie przygina jej ciężar własnej kwietnej głowy i nie ciąży jej słodycz woni. A zapach wciąż ciemniej i pogłębia się, sucha, krusząca się w palcach paczula pospołu z tytoniowymi liśćmi poprzedza ziemisty ale jednocześnie świeży i zielony wetiwer, który przerasta, zdaje się, różę. Odbiera jej słodycz ale nie tłumi wcale intensywności woni a przez tą zapachową pozostałą po słodyczy szczelinę wsącza się ciemny oud, dymny, głęboki, niepokojąco fizjologiczny, piżmowo-zwierzęcy.
I to jest właśnie sekret Hypatii. Pod długą suknią kryje bowiem ona porośnięte gęstym kręconym włosem koźle nogi, zwieńczone drobnymi kopytkami. Jest satyrką, poszukującą transcendencji boginką chtoniczną, hypatią i kobietą, mędrcem płci żeńskiej, logosem i erosem jednocześnie.
A Baudolino całując jej koźle nóżki zastanawia się jak to możliwe, że kiedykolwiek pragnął innych, ludzkich.






Obie ilustracje przedstawiają Hypatię, aleksandryjską matematyczkę i filozofkę do postaci której nawiązał Umberto Eco.
Ilustracja pierwsza to obraz pędzla Charlesa Williama Mitchella z 1885 roku
Ilustracja druga to fragment Szkoły Ateńskiej Rafaela Santi, fresku z Pałacu Watykańskiego malowanego w latach 1509- 1510.
Zacytowany fragment pochodzi oczywiście z Baudolino w tłumaczeniu Adama Szymanowskiego.