Habanita Molinard

Narobiłam sobie zaległości w opisywaniu pachnącego świata. W ciągu ostatnich dwóch tygodni przetestowalam wiele zapachów i przynajmniej niektóre z nich żądają wręcz opisania, takie są piękne, dziwne lub takie intensywne emocje budzą.
Pozwolę sobie dziś przeciągnąć tą zwłokę, wszystko za sprawą zapachu, który przypadkowo wyciągnęłam dziś rano z pudełka z odlewkami. Perfumy te poznałam stosunkowo niedawno, od pierwszego oddechu tym pełnym dramatyzmu, esencjonalnym, gęstym pachnidłem skojarzyło mi się ono z Krwawą Hrabiną, piękną, okrutną, tragiczną.

Zapach Elżbiety Batory.

Tak, trochę jestem zapóźniona jako że Habanita to poważny klasyk sprzed prawie dziewięćdziesięciu lat. Wąchając swój spryskany tymi perfumami nadgarstek zawsze mam wrażenie, że naprawdę cofnęłam się w czasie ale nie do pierwszej połowy dwudziestego wieku ale do wieku szesnastego, do czasów krwawej księżny Elżbiety Batory.
Nie były to czasy przepojone łagodnością ani duchem humanitaryzmu. Węgierskim rubieżom daleko było do utopii, winnych oszustw tracono zaszywając ich w brzuchu żywego konia*, zbuntowanych chłopów karano obcinając im uszy i nosy. Świadkiem takich scen była Elżbieta, hrabianka Batory od najmłodszych lat. To, co dla nas wydaje się być okrucieństwem wręcz niewyobrażalnym** dla ludzi sprzed paru wieków było normalnym elementem mniej lub bardziej ukonstytuowanego wymiaru sprawiedliwości, karą, którą wymierzyć mógł ten, kto posiada władzę temu nad kim ją posiada zgodnie ze swoją wolą.

Elżbieta Batory była dzieckiem swojej epoki. Pochodząc z uprzywilejowanej, cieszącej się prestiżem, władzą i majątkiem grupy społecznej była panią życia i śmierci ludzi żyjących na jej ziemiach. Przypisywane jej okrucieństwa nie wyróżniają się zbytnio na tle czasów Vlada Palownika, historycznego pierwowzoru Drakuli czy Iwana IV Groźnego, cara Wszechrusi, który nie mógł zasnąć póki w jego obecności nie zachłostano kogoś na śmierć. Krwawa Hrabina z Csejte, piękna, namiętna, mordująca dziewczęta w pogoni za przemijającą młodością, porywcza i dumna zdaje się być postacią niebezpiecznie romantyczną, zwłaszcza, że pojawiają się hipotezy, iż nie była winna przypisywanych jej zbrodni.

Jeśli jednak pozostaniemy wierni jej legendzie ta okrutna dama mogłaby pachnieć właśnie Habanitą, w tym zapachu zdaje się przewijać jej życie, słodki los młodej arystokratki karmionej truskawkami i nacierającej się szlachetnymi olejkami, z głową pełną trochę romantycznych a trochę rozpustnych marzeń. Delikatność i słodycz wczesnej młodości, kruchość aromatu kwiatu pomarańczy ulatują jednak jak mgnienie, w XVI wieku kobieca dojrzałość przychodzi szybko i nie jest ani lekka ani słodka. Habanita gęstnieje, tężeje, nabiera mocy, układa się w fałdy i draperie sukni z ciężkiego jedwabiu, w których świadoma swojej władzy i seksualności, piękna, ciemnowłosa kobieta, o spojrzeniu, które przez lata zdążyło wychłodnąć, nabrać ostrości i przenikliwości przechodzi szybko zamkowymi korytarzami zostawiając za sobą smugę gęstego zapachu róży i krwi dziewic, w której zwykła się kąpać.

Upojny, narkotyczny ylang-ylang przesącza się, kropla po kropli, przez ściśle tkaną materię zapachu, spływa po skórze dławiąc, budząc pożądanie i wyciskając z płuc powietrze. Na nic jednak okrutne rytuały, na nic krew dziewic, magiczne mocne i śpiewane o północy inkantacje, czas płynie i odbiera świeżość, cera pokrywa się zmarszczkami i wiotczeje, włosy przesypują się popiołem, Habanita gorzknieje od ziołowych esencji, od niepalonego tytoniu, niewyprawionej skóry i od rozpaczy. Zmierzch zapachu to stara, zniszczona kobieta, żywcem zamurowana w pałacowej baszcie, bez przyszłości, nadziei, w kurzu i duchocie, splendorze dawnej chwały, urody i w oczekiwaniu śmierci.
A zapach umiera wraz z okrutną księżną słodkawo pachnąc starym ciałem.

* czym zawinił koń- źródła milczą.
** dla czytelników o mocnych nerwach polecam lekturę kilku pierwszych stron Nadzorować i Karać- Narodziny więzienia. Michela Foucaulta.
Ilustrację pierwszą, Elżbietę w krwawej łaźni pożyczyłam z:  http://weheartit.com/from/bazurka.net
Ilustracja druga to nieautentyczny acz często wykorzystywany jako jej wizerunek portret Elżbiety Batory, w istocie najprawdopodobnie przedstawia Lukrecji Panciatchi a został namalowany przez Agnolo Bronzino w 1540 roku.
Ilustracja trzecia to kadr z filmu Bathory w reżyserii Juraja Jakubisko.
Kolejną ilustrację pożyczyłam z http://www.hurriyet.com.tr/magazin/haber/9581332.asp