Norma Kamali: Incense

Napędzona Blood Concept moja wyobraźnia krąży nieustannie wokół zapachów budzących silne acz niekoniecznie pozytywne emocje, zapachów trudnych, nieładnych, dziwacznych. Wśród wszystkich takich, które znam najmniej wdzięcznym a najbardziej charakterystycznym jest niewątpliwie Incense Normy Kamali.
Nim jednak opowiem o samym zapachu zapraszam na chwilę muzyki:

Historia nieszczęsnego Carlo Gesualdo da Venosy

Książę Carlo Gesualdo da Venosa urodził się prawdopodobnie w 1566 roku, w czasie gdy włoski renesans w muzyce był w pełni rozkwitu. Od dzieciństwa ogromnie muzyką zainteresowany był wybitnym multiinstrumentalistą, do naszych czasów ocalała jego sława  lutnisty i kompozytora.

Życie da Venosy było jednak naznaczone piętnem tragedii. W wieku niespełna dwudziestu lat poślubił swoją kuzynkę, donnę Marię d'Avalos, która nudząc się niepomiernie z poświęcającym całe dnie i całe noce muzyce mężem niedługo po ślubie z da Venosą nawiązała romans z innym księciem, Fabrizio Carafatą. Pewnego dnia, gdy Gesualdo był rzekomo na polowaniu nieostrożni kochankowie dali się podejść i zostali złapani in flagranti. Zdradzony mąż, który o romansie Marii dowiedział się od pretendenta do jej łoża, którego zalotai wzgardziła zmusił Carafatę by ten przebrał się w suknię kochanki później zaś zabił oboje, w furii zadając Marii kilkadziesiąt ciosów. Ciała zaś wystawił, ku przestrodze i zgrozie, przed pałacem. 

Choć był księciem miał świadomość, że podwójne morderstwo nie ujdzie mu na sucho, pochodzenie gwarantowało mu co prawda brak sankcji prawnych obwiał się jednak zemsty rodziny żony lub bliskich jej kochanka. Uciekł więc z Neapolu do swojego zamku w Gesualdo i przez następne dwadzieścia siedem lat, aż do chwili swej śmierci pędził życie wygnańca i pustelnika. Zabrał zwłoki żony, podobno zabalsamował je i odmawiał całymi latami pochówku nie mogąc się rozstać z ukochaną choć niewierną kobietą.

Na swym dobrowolnym wygnaniu, samotny i pogrążony w żałobie komponował już wyłącznie trudne do wykonania madrygały, w tekstach zawierając całą swą rozpacz i cierpienie. Słychać te emocje i dziś, poprzez wieki, i na wieki ocalały w muzyce.

Gdyby ta opowieść miała zapach pachniałaby Incense. Incense to potęga labdanum, oszałamiająca, zapierająca dech w piersi, wyciskająca łzy z oczu, straszna. Incense to pogorzelisko, poczerniała ziemia przysypana solą. Incense to palone ziarna kminu, syczące, czerniejące w płomieniu z woni czystka i dzikiego galbanum. Incense wreszcie to dym, wciąż żarzące się zgliszcza dawnego, znanego, obróconego w popiół świata.

Drapieżne, mroczne i gęste pachnidło Normy Kamali angażuje wszystkie zmysły, oblepia skórę brudnym, tłustym, gryzącym dymem, wciska się go gardła dławiąc jak ukryta złość. Zdaje się, że to smoła płonie, węgiel wytrawia się na koks, że to samo ogień piekielny buzuje w Incense a podsycają go jęki i skargi cierpiących męki wieczyste grzeszników. Gdzieś przy skórze smuży się gorzki zapach wędzonych w dymie ziół ale ginie w kakofonicznym, głośnym dymnym sercu, gorącym jak tron samego Księcia Piekieł. A pomiędzy potęgami wije się jakaś żywica, balsamiczna, jedwabista kojarząca mi się z rytuałami pogrzebowymi i balsamowaniem zwłok, maskująca słodkawy zapach rozkładającego się ciała.

Długo płonie Intense na skórze, oporne upływowi czasu jak rozpacz, uparte jak rozczarowanie. A gdy cichnie wreszcie, po wielu, wielu godzinach pozostawia na skórze popielisty powidok, słodkawy od mirry, miękki, ciepły i pełen czułości.


Ilustracja pierwsza przedstawia oczywiści księcia da Venosa. Nie wiem czyjego pędzla jest ten portret, znalazłam go na http://www.dziennik.com
Ilustracja druga to obraz Boscha, Chrystus zstępujący do limbo.
Oba przytoczone utwory wykonywane są przez Hilliard Ensemble.